Dit gebrandschilderd glas-in-lood raam toont twee belangrijke scenes uit het leven van Maria en haar zoon Jezus Christus. Op de voorgrond verzamelen herders, die in Christus hun verlosser herkenden, zich rond Maria’s pasgeboren zoon, terwijl engelen boven hen zweven. Op de achtergrond zie je de presentatie van Jezus. Deze scene speelt zich af een vervallen tempel – een typisch maniëristisch detail.

---
## Een geschenk van de stad, aan de stad.

Dit raam werd door de stad Amsterdam aan de Oude Kerk geschonken. Onderin zijn de vier beschermheiligen van Amsterdam – St. Nicolaas, Johannes de Doper, Maria en de heilige Catharina – afgebeeld, naast hen groot het wapen van Amsterdam gedragen door twee leeuwen. Ook bovenin het raam zijn verschillende heraldische tekens van Amsterdam te vinden.

## Een raam uit verschillende eeuwen.

Het ontwerp van het raam Aanbidding van de herders, gemaakt in 1555, wordt toegeschreven aan de architect en kunstschilder Lambert van Noort (ca. 1520-1571), terwijl de uitvoering wordt toegeschreven aan de glazenier Digman Meynaert (1543-1558). Veel van de glaspanelen in dit raam dateren echter uit latere periodes.

In de achttiende eeuw voerden M.E. de Angelis en zijn zoon een restauratie uit, waarbij verschillende glasplaten werden vervangen door nieuwe kopieën. De originele panelen bleven echter bewaard. Tijdens een volgende restauratie, uitgevoerd door J.L. Schouten tussen 1901 en 1907, werden de kopieën van De Angelis verwijderd en deels vervangen door de originele panelen en deels door nieuwe kopieën van Schouten zelf.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden alle gebrandschilderde ramen van de Oude Kerk verwijderd en uit veiligheidsoverwegingen opgeslagen in de rijksschuilkelder in Zandvoort. In de jaren zestig werden de ramen teruggeplaatst door Atelier Bogtman. Daarnaast plaatste Atelier Bogtman in de jaren zeventig fragmenten uit Aanbidding van de herders – die oorspronkelijk door De Angelis waren vervaardigd en later door Schouten waren verwijderd – als replica’s en assemblages in de Sint-Sebastiaanskapel, de Sint-Joriskapel en Binnenlandvaarderskapel.

## De nieuwe Mariakapel aan de vooravond van de Alteratie

De Oude Kerk is grotendeels gebouwd door schenkingen van rijke Amsterdammers. Gilden, broederschappen en rijke families stichtten kapellen, altaren en rijk gedecoreerde ramen. Hiermee uitten zij devotie aan de katholieke kerk, maar het was ook een manier om macht en rijkdom uit te stralen. De Mariakapel is de laatst aangebouwde kapel van de Oude Kerk, gebouwd in de periode van de Reformatie. Aan de rijk gedecoreerde ramen proef je hier echter dat de Oude Kerk toen nog in de katholieke traditie stond, terwijl de Alteratie niet lang na de bouw van de kapel zou volgen.

Het is dan ook opmerkelijk dat de ramen met de [Annunciatie en Visitatie](https://openarchive.oudekerk.nl/collect/4704-54), de Aanbidding van de Herders en het [Sterfbed van Maria](https://openarchive.oudekerk.nl/collect/4704-52) — die samen een serie vormen — de protestantse periode van de Oude Kerk hebben doorstaan. Dit terwijl elders in de kerk altaren werden vernield en gewelfschilderingen werden overschilderd. Het vierde raam uit de serie, waarop de stamboom van Maria was afgebeeld, werd in de achttiende eeuw wel vervangen door het [Tweede Burgemeestersraam](https://openarchive.oudekerk.nl/collect/000177). Tegenwoordig maakt de reeks deel uit van Collectie Nederland.

## Gebrandschilderd glas-in-lood ramen in de Oude Kerk

Brandschilderen is een vorm van glaskunst. In de Middeleeuwen werden de ramen van kerken helemaal of deels voorzien van gebrandschilderd glas wat bij elkaar gehouden werd in loden strips. Het licht viel daardoor in allerlei sprankelende kleuren de kerkruimte binnen. Op het hoogtepunt telde de Oude Kerk 25 gebrandschilderde glas-in-loodramen waarvan de meeste dateren uit de 16de eeuw.

Period	16e eeuw
Notes	gerestaureerd door De Angelis, 1761, J. Schouten, 1906 en atelier Bogtman in 1961. Onderdelen van restauratie De Angelis in 1979 door fa. Bogtman in raam westwand noordertransept geplaatst (zie inv.nr. 175). Een kopie van de benedenpartij werd in 1968 in het zuidertransept/Sebastaanskapel geplaatst (zie inv.nr. 174).
Location	Mariakapel
Materials	Gebrandschilderd glas (materiaal)
Number of parts	1